و
محصولات آرزومان
وقتی به دنبال پیشینه و چگونگی پیدایش پدیده‌ای به نام «سوسیس» در حوزه صنایع غذایی می‌گردیم، با شماری از اسامی ارمنی ـ مسیحی مواجه می‌شویم و هر کسی به فراخور اسناد، یادها و خاطراتی که دارد از چگونگی ورود این مواد غذایی و پیوستن آن به زنجیره خوراک روزمره ایرانی‌ها صحبت به میان می‌آورد، عده‌ای از شخصی به نام «آندره‌یاس آهارونیان»، برخی از متخصصی به نام «افوناسیو»، بعضی نیز از مرد خوش‌آوازه ارمنی‌تبار به نام «آرزومان» که در شهر سلماس اقامت داشت به عنوان نخستین کسانی یاد میکنند که «سوسیس» را به عنوان یک غذا از مرزهای شمالی کشورمان وارد ایران کردند، هر چه هست نشانگر این واقعیت است که این یک غذای ایرانی نبوده است و پیشینه‌ای از او در فهرست غذاهای سنتی ایرانی دیده نمی‌شود.
وقتی سوسیس به ایران آمد. همه شواهد، مستندات و نکات گفته شده درباره سوسیس بیانگر این است که سوسیس توسط هموطنان ارمنی‌مان به ایران وارد شده و براساس آنچه در تاریخ صنعت سوسیس‌سازی به ثبت رسیده، نخستین واحد صنعتی سوسیس‌سازی در کشور ۸۹ سال پیش یعنی در سال ۱۳۰۷ توسط شخصی به نام «آرزومان آوانیان» احداث شده است. می‌گویند او از هموطنان ارمنی کشورمان بوده و در شهر سلماس از توابع استان آذربایجان غربی زندگی می‌کرده است. او ۴ سال قبل از احداث این کارخانه با استفاده از وسایل دستی، امکانات ابتدایی و اندکی که در منزل داشت؛ همچنین ۴ کارگر شروع به تولید انواع فرآوردههای گوشتی کرد. آرزومان ۴ سال بعد موفق به ایجاد نخستین واحد کارخانه سوسیس و کالباس سازی با یکی از دوستان خود به نام «آوانسیان و لیشنسکی» شد.
از سال ۱۳۰۳ «آرزومان» در منزل خود واقع در خیابان منوچهری تهران با استفاده از وسایل دستی و امکانات ابتدایی سوسیس تولید می‌کرد. در ابتدا میزان کشتار خوک آنها در هفته ۴ تا ۵ رأس و مصرف گوشت گاو ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم بوده است، با این حال نوشته‌اند که کارخانه بزرگ آرزومان در سال ۱۳۳۷ در محل فعلی آن در جنوب غربی تهران تاسیس شد و تا سال ۱۳۵۷ به تولید کالباس معمولی، کالباس خشک و انواع سالامی، سوسیس ونیر، سوسیس فرانکفورتر پرداخت.
به این دلیل است که همه اهالی صنعت سوسیس و کالباس بر این عقیده‌اند که این نخستین کارخانه تولید سوسیس و کالباس در ایران بوده است که بعد از انقلاب اسلامی با عنوان شرکت «گوشتیران» در جاده قدیم کرج پشت کارخانه شیر پاستوریزه، خیابان ۱۷ شهریور به تولید انواع سوسیس، کالباس، همبرگر و گوشت بسته‌بندی شده می‌پردازد.
البته به موازات شکل‌گیری کارخانه آرزومان، کارخانه کوچکی هم در سال ۱۳۰۹ در تهران به نام «اصل بلوار» به تولید سوسیس می‌پرداخت که توسط فردی به نام اختیاری بنا شده بود و بعدها به شابلیان و سپس میکاییلیان واگذار شد و بدین‌سان میتوان میکاییلیان را وارث دومین کارخانه بزرگ سوسیس و کالباس‌سازی در ایران دانست که کارخانه‌اش مجهز به دستگاه‌های مدرن و محل آن در کاظم‌آباد منطقه مجیدیه در شمال شرق تهران بود. در برخی منابع نیز ذکر شده است که تهیه کالباس به صورت کنونی اما به شکل دستی و سنتی از دوران قدیم در یونان و سپس روم و اروپای قرون وسطی متداول بوده و با سیر و نمک و با انواع چاشنی‌ها آن را خوشمزه می‌کرده‌اند و می‌گویند که کالباس، سوسیس و ژامبون از مواد غذایی مورد علاقه روس‌ها و ارامنه بود و پس از انقلاب کمونیستی در شوروی ۱۹۱۷عده زیادی از ارمنیان روسیه و نیز روس‌های سفید یا مخالف انقلاب به ایران سرازیر شدند.
ارمنیان و روس‌های سفیدی که به ایران آمدند و در گیلان، مازندران، استرآباد و تهران مستقر شدند، شروع به تهیه کالباس و سوسیس و ژامبون کردند و می‌گویند آرزومان و میکاییلیان دو نفر از ارمنیان مهاجر به ایران کارگاه‌هایی نخست در گیلان و سپس در تهران تاسیس و شروع به تهیه کالباس، سوسیس و ژامبون کردند. تا آن زمان اروپاییان مقیم تهران این مواد گوشتی را از قوطی‌های کنسرو که از اروپا به ایران فرستاده می‌شد، بیرون آورده می‌خوردند، اما به زودی تولیدات ایران مورد قبول‌شان قرار گرفت و دو موسسه آرزومانیان و میکاییلیان به کارخانه‌های بزرگی تبدیل شدند. شهرت کالباس، سوسیس و ژامبون ایران بدان حد بود که در جنگ دوم جهانی پس از اشغال ایران، انگلیسی‌ها به‌طور رسمی و در نامه‌ای درخواست موافقت با صدور چند تن کالباس و سوسیس ایران را به خارج برای رفع نیاز سربازان انگلیسی در افریقا و خاور نزدیک کردند.
مزایای فرآوردههای پروتئینی برند آرزومان
ميزان گوشت موجود در سوسيس و كالباس بايد حداقل ۵۰ درصد، چربی آن حداكثر ۲۰ درصد و ميزان مواد نشاسته‌ای موجود در آن كمتر از ۸ درصد باشد. در ايران بيش از ۵۰ نوع سوسيس و كالباس توليد میشود كه اختلاف آنها نيز بيشتر به خاطر درصد گوشت، نوع گوشت، ادويه، ميزان و نوع چربي و آب افزوده شده است. مواد تشكيل دهنده سوسيس و كالباس سالم حاوی مواد مغذی شامل مواد پروتئينی همچون گوشت، تخم مرغ، انواع چربی هاي خوراكی حيوانی و گياهی، آرد گندم، نشاسته‌های خوراكی، انواع ادويه و سبزي‌های خوراكی همچون فلفل دلمه‌ای، هويج، قارچ، آب به شكل يخ و مواد افزودنی مجاز است و مصرف سوسيس و كالباس در حد متعادل و در صورت تهيه از كارخانه‌های معتبر، آسيبی به سلامت مصرف كنندگان نمي رساند.
معمولاً در تهيه سوسيس و كالباس به جای گوشت خوب از چربي‌های مختلف گوشت استفاده میشود در صورتی که در محصولات سوسيس و كالباس تولید شده با برند آرزومان از گوشت های مرغوب استفاده می گردد که به عنوان يك غذاي مناسب مطرح میباشد. هر قدر درصد گوشت در فرآورده بيشتر باشد، مرغوبيت آن نيز بالاتر خواهد بود. با توجه به اینکه در حال حاضر با چالش تغییر الگوی زندگی مواجه هستیم و در جامعه کنونی زنان نیز در خارج از منزل کار میکنند و وقت کمتری برای پخت و پز دارند در نتیجه با چالش تغییر الگوی غذایی به سمت غذاهای آماده و فست فودها روبرو هستیم و ناگزیر مصرف سوسیس و کالباس به عنوان یک وعده غذایی در خانواده ها در نظر گرفته میشود. بنابراین باید به سمت مصرف محصولاتی در این دسته فراوردهها تمایل پیدا کرد که از مرغوبیت و سلامت بالاتری برخوردار بوده و بتوانند پروتئین مورد نیاز را در تمامی رده های سنی تامین کنند.
لذا محصولات آرزومان با برخورداری از گوشت مرغوب و تازه به عنوان غذایی کامل تقریبا تمامی عناصر غذایی ضروری شامل پروتئین، چربی، کربوهیدارت، ویتامین و املاح معدنی را در خود جای داده است.
گوشت که قسمت اعظم محصولات برند آرزومان را تشکیل میدهد به عنوان غنی ترین منبع تامین پروتئین میباشد. ارزش غذایی این محصولات به مراتب بالاتر از پروتئین گیاهی میباشد. چراکه حاوی اسیدهای آمینه ضروری، مواد معدنی مانند آهن، روی، انواع ویتامینها مانند ویتامین D، A، B و تامین کننده انرژی میباشد.
با توجه به تنوع زیاد سوسیس و کالباس برای تولید هر یک از آنها از گوشت های مرغوب قرمز و سفید استفاده می شود. در گوشت قرمز بیشترین مصرف از قسمت ران و سردست میباشد زیرا قدرت اتصال و ترکیب بالایی با سایر مواد را دارند. روغن مورد استفاده در این محصولات از چربیهای موجود در بافت گوشت که از چربیهای ضروری و مفید برای انسان میباشند و همچنین روغن های گیاهی مورد استفاده که دارای مقدار قابل توجهی اسیدهای چرب غیراشباع بوده مورد استفاده قرار میگیرد که مصرف این روغنها به کرات توصیه شده است. کربوهیدراتهای مصرفی در سوسیس و کالباس برند آرزومان حاوی درصد بالایی از ویتامینهای گروه B میباشند که میتواند قسمتی از نیاز بدن را تامین نماید. با توجه به استفاده از گوشت مرغوب این محصولات در نتیجه منبع ویتامین مناسبی به شمار میایند.
